Ba Vì là vùng đất địa linh, có truyền thống văn hoá lâu đời, độc đáo, đặc trưng bởi 3 dân tộc Kinh - Mường - Dao với những phong tục, tập quán, nét văn hoá riêng biệt. Với tiềm năng, thế mạnh là nơi có cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, nhiều danh lam thắng cảnh nổi tiếng, như:  Ao Vua, Khoang Xanh, Thiên Sơn - Suối  Ngà, Khu du lịch Tản Đà, Vườn Quốc Gia Ba Vì, Hồ Suối Hai, Hồ Tiên Sa, Hồ Cẩm Quỳ, Rừng nguyên sinh Bằng Tạ - Đầm Long, Vườn cò Ngọc Nhị, nhiều trang trại đồng quê, nhiều sản phẩm nông nghiệp phong phú. Đặc biệt có nguồn nước khoáng nóng thiên nhiên tại Thuần Mỹ rất thuận lợi cho phát triển du lịch nghỉ dưỡng. Và được coi là "lá phổi xanh" phía Tây thủ đô Hà Nội.

Ba Vì là vùng trung tâm văn hóa xứ Đoài - nơi có nhiều di tích lịch sử - văn hóa có giá trị đặc biệt quan trọng: Đó là: Cụm di tích: Đền Thượng - Đền Trung - Đền Hạ thờ Tam vị Tản Viên Sơn Thánh, Đình Tây Đằng, Đình Chu Quyến, Đình Thụy Phiêu, Đền thờ  Bác Hồ, Khu di tích lịch sử K9 cùng nhiều di tích văn hoá, lịch sử có giá trị đặc biệt khác. Đến với Ba Vì, ấn tượng đầu tiên du khách sẽ được chứng kiến nhiều di tích văn hoá dân gian vật thể và phi vật thể độc đáo. Đó là truyền thuyết về vị thần được ngưỡng kính trong tâm thức ngàn đời người dân đất Việt là Đệ Nhất Phúc Thần Tản Viên, hay còn gọi là Nam Thiên Thần Tổ, vị Thần đứng đầu trong Tứ Bất Tử.

Để tạo đà thúc đẩy các loại hình du lịch phát triển, trong những năm qua, huyện Ba Vì đã tranh thủ sự tạo điều kiện, giúp đỡ của Thành uỷ, HĐND, UBND và các Sở, Ngành Thành phố Hà Nội, tập trung phát triển Du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng cuối tuần, du lịch đồng quê, du lịch cộng đồng và du lịch văn hoá, bản sắc dân tộc theo hướng bền vững, hiệu quả kinh tế cao.

Đặc biệt, Đảng bộ huyện Ba Vì đã xác định đưa ngành Du lịch, dịch vụ của huyện phát triển trở thành ngành kinh tế trọng điểm của huyện. Trong các Đề án phát triển du lịch, Ba Vì quan tâm đầu tiên đến công tác quy hoạch, mời gọi đầu tư bằng nhiều hình thức và khuyến khích các doanh nghiệp kinh doanh du lịch đầu tư cơ sở hạ tầng, cho ra đời nhiều sản phẩm du lịch độc đáo hấp dẫn du khách. Đồng thời tổ chức nhiều hoạt động quảng bá, xúc tiến phát triển du lịch như: qua các phương tiện thông tin đại chúng, qua các sự kiện, tổ chức lễ hội, tổ chức cuộc thi Ảnh đẹp Ba Vì...

• Tổng lượt khách năm 2011 đạt trên 2 triệu lượt người, tăng 39% so với năm 2010.
• Doanh thu từ du lịch năm 2011 đạt 140 tỷ đồng, tăng 40% so với năm 2010. Nộp ngân sách nhà nước năm 2011 là 13 tỷ đồng.
• Tổng giá trị đầu tư cơ sở hạ tầng của các đơn vị du lịch trong 02 năm 2010 và năm 2011 là 135 tỷ đồng.

Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện Ba Vì lần thứ XXI đã xác định, đưa ngành du lịch phát triển trở thành ngành kinh tế trọng điểm của huyện, Huyện uỷ, HĐND huyện đã có nghị quyết chuyên đề về phát triển du lịch đến năm 2015 và những năm tiếp theo.

Do đó, có thể nói rằng, Ba Vì đang dần trở thành điểm đến tiêu biểu của Miền Bắc, thu hút ngày càng nhiều khách du lịch trong và ngoài nước. Hoạt động kinh doanh du lịch bước đầu đã góp phần quan trọng vào quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế của huyện, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc, bảo vệ và tái tạo cảnh quan môi trường, đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, tạo việc làm cho người lao động, tăng thu cho ngân sách Nhà nước, nâng cao đời sống nhân dân, góp phần xoá đói giảm nghèo.