Cây chay là một loài cây lớn, cao khoảng 15 m. Thân cây vỏ xám, lá màu xanh lục, nhẵn mặt trên; mặt dưới có lông tơ màu hung. Dạng lá hình bầu dục, đầu lá nhọn mũi, dài khoảng 10 cm, rộng 5 cm. Cây chay ra hoa vào cuối xuân khoảng tháng 3, tháng 4. Đến cuối hè ( khoảng tháng 7 - 9 ) thì quả chín. Quả chay ăn được, khi chín màu vàng, ruột hồng có vị chua.

Quả chay thường được sử dụng:

Chay là giống quả lắm nhựa. Hái trên cây không cẩn thận cũng có thể khiến vạt áo sáng màu đi tong. Bà nội thường có thói quen, hái chay từ trên cây xuống ngâm ngay vào chậu nước gạo, thái mỏng lát chay nếu cần, làm thế này để vừa tiện trong khâu chế biến, lại khiến món ăn ngon hơn. Ngày hè, người dân thích nhất chay dầm nước rau muống luộc, Rau muống luộc chín, vớt ra rồi thả trái chay vào, nấu cho chín. Phải nhớ là không nên cho chay và rau vào cùng lúc vì sẽ làm cho rau chuyển sang màu đỏ quạch. Ăn mỗi rau với nước canh thôi cũng khiến rất đưa cơm.

Quả Chay kho cá thì cần cầu kỳ hơn. Quả chay thái lát trải đều xuống đáy nồi. Xếp lần lượt một lớp cá, một lớp chay, thêm riềng, sả, ớt, hạt tiêu, nước hàng (kẹo đắng), phủ thêm một lớp chay lên trên cùng. Đổ xâm xấp nước vào nấu đến khi trong nồi còn sền sệt thì bắc ra. Đảm bảo nồi cá kho đã thơm ngào ngạt. Cá kho với quả chay đặc biệt khi bao nhiêu cái béo, cái ngon của cá ngấm cả vào lát chay. Xới bát cơm nóng, nhẩn nha thêm vài lát chay kho cá, thấy cái mằn mặn, chua chua, béo ngậy trong lát quả quen, mới thấy cái ngon đâu phải đến từ những thứ cao lương mĩ vị.

Theo kinh nghiệm dân gian, quả chay còn được biết đến như là một vị thuốc quý, và thường làm món quà quê cho người phương xa…